رفتار سازمانی که در دسته بندی مهارت های نرم جای می گیرد؛ در علوم مختلفی مانند روانشناسی، جامعه شناسی، مدیریت، مردم شناسی و به طور کلی علوم رفتاری و اجتماعی محل بحث و گفت و…
رفتار سازمانی که در دسته بندی مهارت های نرم جای می گیرد؛ در علوم مختلفی مانند روانشناسی، جامعه شناسی، مدیریت، مردم شناسی و به طور کلی علوم رفتاری و اجتماعی محل بحث و گفت و گوی میان کارشناسان است. در مطالعه و بررسی رفتار سازمانی، ما با مجموعه ای از عوامل مؤثر بر فرد و سازمان در ارتباط هستیم که در ادامه به آن می‌پردازیم. اما آنچه مهم است اهدافی است که از این مطالعات، باید به آن ها برسیم. اهدافی که تحقق آن ها باعث پویایی و بالندگی سازمان خواهند شد و یا بالعکس عدم تحقق شان، بستری برای شکست تلاش های مدیران و عدم رضایت کارکنان خواهد بود. با رشدانا در این مقاله همراه باشید تا بگوییم رفتار سازمانی چیست و اهداف و عوامل مؤثر بر این مفهوم ارزشمند کدامند.
Organizational Behavior یا رفتار سازمانی، تحلیل و مطالعه در مورد نحوه رفتار و تعامل افراد داخل یک سازمان است. از آنجایی که هر سازمان در فرهنگ های مختلف اجتماعی، قومی، ملیتی و مذهبی مشغول به فعالیت است، نباید نقش رفتار سازمانی در پیشرفت یا رکود سازمان را بی اهمیت جلوه داد.
مطالعاتی که بر روی رفتار و تعامل افراد در یک سازمان صورت می‌گیرد، به صورت سیستمی انجام میشود و آثار فراوانی بر روی تک تک افراد حاضر در سازمان دارد. در واقع این مطالعات، نتایج مثبتی بر روی مواردی همچون: افزایش رضایت شغلی، کاهش استرس در محیط کار، انگیزه بخشی به افراد، بهبود رشد و توسعه فردی، ارتباطات مثبت و سازنده میان فردی، رفتار رهبر یا مدیر سازمان و سازگاری میان اعضاء؛ بر جای خواهد گذاشت.
به یاد داشته باشید در حالی از تأثیرات مثبت رفتار سازمانی، می‌توان حرف زد که فرهنگ جامعه ای که سازمان در آن شکل گرفته را به رسمیت بشناسیم و درصدد تغییر یا حذف آن نباشیم. به عنوان مثال، در ایران روحیه جمع گرایی بخشی از فرهنگ جامعه است که اثری مستقیم بر نحوه ارتباط و تعامل افراد درون یک شرکت میگذارد. در مقابل، کشورهایی که فردگرایی یکی از مهم ترین فرهنگ های آن ها در تعاملات شان به شمار می‌آید، به شکلی کاملا متفاوت، درون سازمان ها و شرکت های خود عمل می‌کنند.
سؤال اصلی که در رابطه با موضوع مقاله، ذهن شما و همین طور خوانندگان بسیاری را درگیر کرده، احتمالا این است که اساسا رفتار سازمانی به دنبال چیست؟ در پاسخ می‌توان به موارد زیادی اشاره کرد، همان طور که کارشناسان، اهداف متعددی از مطالعه رفتار سازمانی داشته اند، اما مهم ترین و خلاصه ترین این اهداف عبارت اند از:
برای تان پیش آمده است که شما و حتی سایر همکارانتان از محل کار به دلایلی مانند نارضایتی از حقوق دریافتی ماهانه، جدا شوید و مدیر هیچ گاه از این نارضایتی مطلع نشده باشد؟ رفتار سازمانی باعث میشود، مدیران بالا دستی به علت رفتار کارکنان خود دقت بیشتری کرده و با ریشه یابی و مرتفع کردن نارضایتی ها، سطح رضایت شغلی کارکنان را افزایش دهند. شما نیز می توانید با کسب این مهارت شغلی، جایگاه خود را ارتقا داده و در محیطی کار کنید که همواره فضا را برای رشد و توسعه بیشتر شما فراهم می کنند.
در این قسمت، مدیران با ایجاد تغییراتی کوچک و یا حتی بزرگ به شناخت بهتری از کارمندان دست می‌یابند. به عنوان مثال، مدیر یک مجموعه با تغییر ساعت استراحت از 2 بعدازظهر به 12 ظهر میخواهد تأثیر این تغییر بر رفتار افراد، افزایش یا کاهش بازدهی و نحوه تعامل کارکنان با یکدیگر را ارزیابی کند. پس از اعمال تغییر، مدیر مشاهده می‌کند که میزان خستگی حین کار، به طور قابل توجهی کاهش یافته است. پس نسبت به تصمیمات سازنده تر در این رابطه اقدام می‌کند.
انتخاب افراد مناسب در جایگاه های شغلی مختلف، افزایش رضایت شغلی کارکنان، ارتقاء فرهنگ سازمانی، احترام به تفاوت های شخصیتی و فرهنگی میان مدیران و گروه کارمندان، ایجاد بستر جهت درک بهتر از یکدیگر و سایر عواملی که موجب افزایش رضایت و خرسندی کارکنان و مدیران شود، در واقع بهره وری سازمان را به نحوی چشمگیر بالا می‌برد.
طی مطالعه مطالب قبلی متوجه شدید که مهم ترین سرمایه هر سازمان، نیروی انسانی یا منابع انسانی آن است؛ بنابراین یکی از اصلی ترین و سنگین ترین وظایف مدیران، فراهم کردن سیستم ارتباطی مثبت در سازمان و میان تمامی کارکنان است. حال اگر این سیستم ارتباطی مخدوش باشد دلیل بزرگی بر ناکارآمدی کل مجموعه خواهد بود. در همین راستا بایستی تمامی موانع اثربخش کردن رفتار سازمانی شناسایی و مرتفع شوند. عواملی مانند:
شناسایی مدل‌های رفتار سازمانی به مدیران سازمان‌ها کمک می‌کند تا بتوانند با طرح راهبردهای مفید، کارمندان مجموعه خود را قادر به ارائه عملکرد موثر کنند. در ادامه با انواع این مدل‌ها، که می‌توانند تاثیرات مثبت یا منفی بر عملکرد کارکنان داشته باشند، آشنا خواهید شد.
در این مدل، مدیر خود را در جایگاه یک فرمانده قرار داده و با سایر کارمندان مانند زیردستان خود رفتار می‌کند! در این مدل، جایگاه ریاست به روشنی تعریف شده و عواقب نافرمانی به سرعت گریبان گیر کارمندان خواهد شد! در چنین سازمانی، اگر کارمند وفادار وجود داشته باشد، وفای او به مدیر است و نه به کل مجموعه! نیروی کار چنین مجموعه‌هایی، همواره هراس دارند که مبادا با هر اشتباه کوچکی اخراج شوند و یا حقوق آن‌ها کاهش پیدا کند.
در مدل مراقبتی، مدیر معمولا در پی مراقبت از نیازهای شخصی کارکنان است. این کار به طور معمول از طریق ارائه مزایای خدماتی مانند درمان، طرح بازنشستگی و… انجام میشود. در این مدل اکثر کارمندان، به شرکت و اهداف آن وفادار هستند.
در این شیوه از رفتار سازمانی تلاش میشود تا مدیران عملکردی شبیه به مربی داشته باشند. در واقع هدف از ایجاد این مدل، اشتراک قدرت در بین افراد یک سازمان است. در چنین مجموعه‌هایی، کارکنان به هدف سازمان وفادار بوده و روحیه مسئولیت پذیری بالایی دارند.
مدل سیستمی در رفتار سازمانی، زیربنا و شالوده فرهنگ‌های سازمانی مثبت گرا است. مجموعه‌هایی که مدل سیستمی را در پیش گرفته‌اند، علاوه بر ایجاد دلگرمی برای کارمندان خود، چالش برانگیز نیز بوده و اثربخشی و بهره‌وری در این محیط‌ها افزایش می‌یابد.
در مدل حمایتی رفتار سازمانی، مدیران مجموعه تلاش می‌کنند تا عوامل ایجاد انگیزه در کارکنان خود را شناسایی کنند. در واقع مدیران به کارکنان خود کمک می‌کنند تا در انجام وظایف، عملکرد بهتری داشته باشند. بدین ترتیب کارمندان سازمان به اهداف شخصی مثل ترفیع جایگاه یا کسب مهارت‌های جدید می‌رسند و این امر رضایت شغلی را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.
در این مقاله ضمن صحبت در خصوص اینکه رفتار سازمانی چیست؛ به نحوه تعامل افراد درون یک سازمان، اهداف رفتار سازمانی و موانع اثربخشی آن اشاره کردیم و گفتیم که در صورت عدم توجه به سرمایه انسانی، مدیران دیر یا زود با رکود و حتی شکستی بزرگ روبرو میشوند. به همین دلیل ضروری است که مدیران، برای دستیابی به بالاترین بهره وری و کارایی در این مبحث عمیق تر شده و از آن برای ساختن تیم های عالی به نفع خود بهره برداری کنند.
امیدواریم این مقاله برای شما کاربردی بوده باشد. به نظر شما رفتار سازمانی در چه ابعادی بررسی می شود و آیا جنسیت، محیط خانواده و اجتماع نیز در نحوه اثرگذاری آن نقش دارند یا خیر؟ نظرات عالی خود را با ما مطرح کنید.
Organizational behavior
آشنایی با رفتار سازمانی، ماندگاری در سازمان ها
شما نیز می توانید در تبادل نظرها شرکت کنید، دیدگاهی بنویسید یا به دیدگاه دیگران پاسخ دهید.
برای نوشتن دیدگاه اینجا را کلیک کنید
خوب و راه گشا