از گذشته تا به امروز، توانمندسازی نیروی انسانی یا Human Resource Empowerment در موفقیت و توسعه فعالیت های یک سازمان نقش مهم و تاثیرگذاری داشته است تا حدی که وجود یا عدم وجود یک نیرو در سازمان، در نوع حرکت و میزان موفقیت یک سازمان تعیین کننده بوده است.
در گذر زمان، نگاه سازمان ها به منابع انسانی تغییر کرده است و دیگر دوران نگاه بالا به پایین، فعالیت ربات گونه کارمندان و اهمیت ندادن به نیروی انسانی گذشته است. از طرفی دیگر، یکی از عوامل موثر در تحقق اهداف سازمان، نیروی انسانی می‌باشد؛ به همین سبب، اهمیت توجه به توانمندسازی نیروی انسانی در سازمان ها از سوی مدیران منابع انسانی و مدیران عامل افزایش یافته است.
طبق تعریف دانشنامه آکسفورد، توانمندسازی به معنای اعطای قدرت و اختیار به یک شخص است تا بتواند یک کاری را انجام دهد و یا ایجاد این احساس در فرد تا بتواند کارهای بیشتری را انجام دهد.
فرآیند توانمندسازی منابع انسانی، فرایندی بسیار مهم برای سازمانی است که توسعه در حوزه اقتصادی یک الویت برایش می‌باشد. زیرا نیرو های انسانی به عنوان محرکی بسیار قوی در این زمینه عمل می‌کنند و آن چیزی که رشد را برای یک سازمان مهیا می‌کند،
انگیزه و مسئولیت پذیری و خلاقیت است. چنین کارکنانی که احساس مالکیت نسبت به سازمان خود دارند نه تنها ارزشمندی ر در خود جست و جو می‌کنند، بلکه قادرند این ارزشمندی را در محیط کاری خود نیز ایجاد کنند. براساس تعریفی که از توانمندسازی داشتیم، سازمانی می‌تواند ادعا کند که کارکنان خود را توانمند می‌کند که بداند چطور و به چه میزان به هر فرد قدرت اختیار بدهد و چگونه در افراد احساس ارزشمندی ایجاد کند.
سازمان های رشد یافته که برای توسعه و رونق فعالیت‌های خود اهمیت قائل هستند، برای موضوع توانمندسازی منابع انسانی سازمان خود وقت صرف کرده و هزینه می‌کنند. نیروی انسانی نیز دلسوزانه و متعهدانه برای سازمان وقت و انرژی صرف می‌کند تا پاسخ خوبی به این نگاه ارزشمند سازمان بدهد.
هر نیروی انسانی نیاز دارد که برای کمک به رشد و توسعه یک سازمان، در حوزه مهارت های تخصصی و مهارت های نرم توانمند باشد و بتواند با به کارگیری این مهارت ها، مسیر توسعه یک سازمان را تسهیل کند. اما صرفا توانمندسازی نیروی انسانی نباید مسئله اصلی یک سازمان باشد بلکه مدیران ارشد و منابع انسانی یک سازمان بایستی با در نظر گرفتن برخی مسائل که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، انگیزه و انرژی بیشتری به نیروی انسانی سازمان خود بدهند تا مسیر رشد و توسعه فرایند های سازمان، با سرعت بیشتری طی شود.
احترام و ارزشی که مدیر ارشد یک سازمان برای نیروی انسانی قائل می‌شود به مراتب از هرگونه ارزش مادی و توجه مرسوم مهم‌تر هست و باعث می‌شود که نیروی انسانی فعلی، به یک نیروی وفادار برای سازمان تبدیل شود. این احترام بایستی در کلام و رفتار و گفتار مشهود باشد و طبیعتا این نوع برخورد نشان دهنده طرز تفکر حرفه‌ای یک مدیر می‌باشد. دادن حس ارزشمندی به فرد باعث می‌شود فرد بخشی از انرژی و انگیزه اش را از طرف سازمان دریافت کند و این همان چیزی است که آن فرد را به نیرویی توانمند تبدیل می‌کند.
زمانی که نیروی انسانی در جریان اهداف و ماموریت های سازمانی که در حال فعالیت می‌باشد قرار بگیرد، حس مسئولیت پذیری و تاثیر گذاری مهمی در سازمان پیدا می‌کند و باعث می شود که تلاش خود را بیشتر کند تا در این مسیر، بیش از پیش تاثیرگذار باشد و دیده شود.
مدیران ارشد و منابع انسانی حرفه‌ای علاوه بر اینکه نیروی انسانی را در جریان اهداف و چشم انداز یک سازمان قرار می‌دهند، از آنها راهکار و پیشنهاد برای رسیدن هر چه بهتر و با کیفیت تر نیز می‌خواهند تا نظرات آنها را در تصمیمات شرکت دخیل کنند. ضمنا نیروی انسانی باید در جریان چیستی و چرایی سازمان باشد تا بتواند خود را در راستای آن قرار دهد. دانستن این چیستی و چرایی می‌تواند به او کمک کند تا حد و حدود های سازمانی را درک کند و بتواند تشخیص دهد که چه چیزهایی برای سازمان خوب و چه چیزی مضر است.
همین‌طور به نیرو باید اجازه داده شود تا در تصورات مدیر از آینده شرکت مشارکت داشته باشد. به این منظور باید تصور خود از آینده سازمان باید شرح داده شود تا او نیز بتواند در این تصویر، تصورات خود را نیز اضافه کند. تصویر مشترک می‌تواند اولین قدم برای ایجاد انگیزه در کارکنان باشد.
توانمندسازی نیروی انسانی به این معناست که بایستی به آنها اعتماد کرده و به عنوان یک نیروی وفادار سازمان، برای آنها وقت بزارید. اجازه دهید نیروی شما در مسیر رشد و توسعه سازمان دخیل شوند و با تلاش مضاعف و ذهنیت موثر بودن، عزم خود را برای رونق بخشیدن به فعالیت های سازمان جزم کند. شاید نیروی انسانی در راستای مسیر ذهنی مدیر ارشد یا مدیر منابع انسانی سازمان عمل نکند، اما برای شما، خروجی یک فعالیت مهم باشد که در راستای اهداف و ماموریت های اصلی یک سازمان قرار دارد.
اعتماد به نیروی انسانی باعث می شود که ترس و اضطراب ناشی از نگرانی و سردرگمی در فعالیت ها، از مدیران ارشد یک سازمان دور شود که این موضوع، خود نیز عاملی دیگر برای رسیدن هر چه سریع تر و با کیفیت تر به اهداف مجموعه ها می‌باشد.
نیروی انسانی در یک سازمان فقط وظیفه انجام دادن کارهای سخت و تکرار پذیر را ندارد. شما به عنوان یک مدیر ارشد یا منابع انسانی سازمان، باید جسارت تفویض اختیار را داشته باشید و به نیروی انسانی فرصت عرض اندام دهید. برخی از جلسات و تصمیمات را به کارمندان خود تقویض کنید و اجازه دهید تا آنها باور کنند عضوی مهم و موثر از سازمان هستند. در این شرایط است که رشد و توانمندسازی اتفاق می‌افتد و نیروی انسانی نیز، از جسارت شما قدرت گرفته و مصمم تر و کارآمدتر از گذشته روی فعالیت خود وقت صرف می‌کند.
همیشه جلسات همفکری و اعلام بازخورد را با نیروی انسانی خود داشته باشید و با هم در خصوص مشکلات موجود در فرایند های اجرایی سازمان بحث و تبادل نظر کنید. به دنبال مقصر نباشید بلکه به دنبال حل مشکل باشید. شما یک مدیر حرفه ای هستید و باید بدانید که دوران تنبیه و مجازات گذشته است و اکنون دوران همفکری و تعامل های سازنده است.
هیچ چیز بدتر از این موضوع نیست که یک نیروی انسانی متوجه شود که به خوبی در یک سیستم اثرگذار بوده ولی دیده نشده یا مدیران ارشد همچنان او را دست کم گرفته یا مورد کم لطفی قرار می‌دهند.
بی توجهی به فعالیت ها و مورد ستایش و تشویق قرارندادن کارمندان، یکی از بدترین عامل های موجود در یک سازمان است که مسیر اصلی یک سازمان را به سوی حاشیه می‌برد. قدردانی از زحمات و فعالیت های یک نیروی انسانی، تمام کننده فرایند توانمندسازی یک نیروی انسانی است.
از آنجا که پس از وقت و انرژی زیادی که مدیران ارشد و نیرو های انسانی یک سازمان برای رشد و توسعه یکدیگر و سازمان صرف کردند، با یک قدردانی هوشمندانه (مادی یا معنوی) حس زیبای توجه و دیده شدن منتقل شده و این موضوع نشان دهنده به رسمیت شناختن یک نیروی انسانی و زحمات ارزشمند و موثر آن می‌باشد. اگر این قدردانی در راستای پاسخ دادن به نیاز های اساسی کارمندان صورت بگیرد، بسیار ارزشمندتر و خوشحال کننده برای نیروی انسانی خواهد بود.
ذکر این موضوع مهم می‌باشد که مدیران ارشد یک سازمان نیز با رعایت و اجرای این موارد به توانمندسازی و توسعه خود نیز کمک کرده‌اند. به یاد داشته باشید که مهم نیست عملکرد و تاثیرگذاری نیرو های انسانی یک سازمان در چه حدی هست، مهم این است که شما به عنوان یک مدیر منابع انسانی یا مدیر ارشد یک سازمان برای همکاران خود در جایگاه یک انسان ارزش قائل هستید و این برخورد نباید پایین تر از سطح اخلاق شما باشد.
در نهایت در نظر داشته باشید که طراحی یک مسیر جهت توانمندسازی نیروی انسانی، کار سخت و پیچیده‌ای است و نیاز به متخصصین حوزه منابع انسانی دارد. مواردی که ذکر شد، صرفا با هدف نشان دادن اهمیت توانمندسازی و ارائه راهکارهایی به صورت کلی است که ما را با این بخش از مدیریت بیشتر آشنا کند. بخشی که می‌تواند رمز موفقیت کسب و کارها در رقابت ها پیچیده امروز باشد.
