چگونه متخصص داده کاوی شویم؟

Data Mining and Machine Learning Specialist

این شغل، معمولا زیرمجموعه دپارتمان فنی شرکت ها است

علوم نوظهوری همچون داده کاوی (Data Mining) باعث ایجاد تغییر و تحولات فراوان در کسب و کارها شده است تا جایی که امروزه، داده‌‎ها یکی از ارزشمندترین و البته کلیدی‏‌ترین سرمایه‏‌های شرکت‏‌ها و سازمان‏‌ها محسوب می‌‎شوند. در همین راستا، استخدام یک فرد توانمند در این حوزه که به آن متخصص داده کاوی گفته می‎شود؛ می‎تواند نتایج بسیار خوبی برای سازمان‏‌ها رقم بزند.

ما در این مقاله از رشدانا قصد داریم راجع به این موضوع صحبت کنیم که چگونه می‏توانیم متخصص داده کاوی شویم؟ به طوری‌که با استخدام در کمپانی‏‌های معتبر، درآمد خوبی نیز بدست آوریم. تا انتها همراه ما باشید تا با وظایف، مهارت‏‌ها، مسیر شغلی و بازار کار این شغل جدید و جذاب آشنا شوید.

متخصص داده کاوی

داده کاوی (Data Mining) چبست؟

پیش از توضیح وظایف یک متخصص داده کاوی، بهتر است ابتدا ببینیم که اصلا داده کاوی چیست؟ به طور کاملا ساده و مختصر دیتا ماینینگ، به دست آوردن اطلاعاتی است که توسط آن‏ها می‏توان الگوریتم‌‏ها و رفتارهایی را با هدف حل بهتر مسائل، ایجاد کرد.

در واقع، داده کاوی به انسان‏‌ها کمک می‌‏کند تا بتوانند داده‌ها و اطلاعات یک موضوع را کشف، دسته بندی و سپس آنالیز کنند و از این طریق در بسیاری از زمینه‏‌ها، پیشرفت‏‌های فراوانی را ایجاد نمایند. زمینه‌‏هایی همچون بانکداری، آموزش، پزشکی، ارتباط با مشتری، بورس و…

متخصص داده کاوی کیست؟ چه وظایفی دارد؟

متخصص داده کاوی یا علم داده، افرادی هستند که با استفاده از مهارت‌‏های متعدد همچون آنالیز داده‌‏ها، برنامه نویسی، تسلط بر هوش مصنوعی و… سیستم‌های قابل پیش بینی و یادگیری را می‌سازند. این در حالی است که نمی‏توان گفت متخصصین علم داده در یک حوزه خاص مشغول فعالیت هستند بلکه، آن‏ها در هر کسب و کاری که نیازمند تصمیم گیری، پیش بینی و تحلیل باشد، به فعالیت می‎پردازند.

اجازه دهید با یک مثال، وظایف و نوع کار متخصصین داده کاوی را بیان کنیم.

تصور کنید در همین ایران خودمان شرکتی مثل دیجی کالا که به نوعی واسطه فروش آنلاین میان افراد می‌باشد؛ پیش بینی کند که در 6 ماه آینده محصولات خاصی (مثلا لوازم ارایشی و بهداشتی) فروش بیشتری خواهد داشت.

این پیش بینی دیجی کالا که هر روز در حال رصد میلیون‌ها خرید و فروش اینترنتی است، باعث می‏شود کسب و کارهای فعال در زمینه لوازم آرایشی و بهداشتی رشد کرده و راهکار‏هایی برای سود بیشتر ابداع نمایند.

این پیش بینی، ممکن است در نظرتان بسیار ساده و آسان باشد اما در واقعیت کاری پیچیده، زمان‌بر و بسیار تخصصی است که توسط متخصصین علم داده دیجی کالا انجام شده است. در نهایت این پیش بینی، می‏تواند به دیجی کالا کمک کند تا بخش اعظم انبارهای فروش خود را برای 6 ماه آینده به لوزام بهداشتی و آرایشی اختصاص دهد و هزینه‌های این بخش را کاهش دهد.

اینگونه داده‌ها باعث می‎شوند، کسب و کارها برای تغییرات آینده بازار آماده باشند. مثلا میزان تولید خود را افزایش داده، سرعت تحویل کالا به مشتری را بالا برده و از همین راه نیز موجب افزایش میزان رضایتمندی خود مشتریان شوند.

متخصصان داده کاوی به چه ابزاری نیاز دارند؟

اینگونه متخصصان باید توانایی کار کردن با ابزارها و نرم‏‌افزارهای متعددی را داشته باشند. از جمله مهم‏ترین این ابزارها می‏توان به موارد زیر اشاره کرد:

نرم افزار SAS
نرم افزار RapidMiner
نرم افزار R
Hadoop
Spark
Oracle Data Mining
نرم افزار Apache Spark
پایتون
نرم افزارBigML
نرم افزار NLTK
و…

مهارت‌ها و ویژگی‌های یک متخصص علم داده

اگر واقعا به این شغل علاقمند هستید و تصمیم قطعی برای ورود به این عرصه دارید، بسیار ضروری است که ویژگی‏‌ها و مهارت‏‌های زیر را در خود تقویت کنید.

آشنایی با بازاریابی و تجارت
توانایی در مواجهه با ابهامات
بکارگیری تفکر نقادانه
تسلط بر تحلیل‏‌های آماری
داشتن یک ذهن پرسش‌گر
تسلط بر برنامه نویسی به‌ویژه کار با پایتون
تسلط بر کدهای پایگاه داده SQL
استخراج و تفسیر داده‌‏ها
توانمندی در به اشتراک گذاشتن داده‌های بدست آورده با سایر متخصصان و مخاطبان
Machine Learning (یادگیری ماشین)
ساخت مدل‌های ریاضی و مقایسه آماری
توانایی در مصور سازی داده‌ها برای درک بهتر آن‌ها

مسیر یادگیری و اشتغال در تخصص داده کاوی

چیزی که در این قسمت لازم است به آن توجه کنید، این است که تحلیلگر داده و متخصص علم داده را یک فرد مشابه ندانید. این دو در عین داشتن مرزهای بسیار نزدیک با یکدیگر، دارای تفاوت‌های بنیادی هستند. از این رو، ضروری است که در آگهی‌های استخدام و دوره‌های آموزشی که قصد شرکت دارید به این نکته توجه نمایید.

به طور کلی متخصص علم داده در علوم آماری، ریاضیات و برنامه نویسی باید متبحر باشد و قسمت عمده کار خود را در ارتباط با هوش مصنوعی و یادگیری ماشین سپری کند. بنابراین، در حوزه‌های گفته شده باید آموزش ببینید و مهارت خود را ارتقاء دهید.

به طور معمول، با داشتن مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های زیر می‏توانید وارد عرصه داده کاوی شوید:

تقریبا تمام رشته‌های فنی و مهندسی
علوم کامپیوتر
IT
نرم افزار
سخت افزار
و البته کارشناسی ارشد رشته علوم داده

توصیه ما در رشدانا این است که حتما در کنار یادگیری عمیق آمار و احتمال، در دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی تفکر نقاد نیز شرکت کنید. چرا که این مورد اخیر در میان متخصصان علم داده ایرانی، بسیار کم مشاهده می‏شود و همین امر باعث نتیجه گیری‏های اشتباه از داده‌های موجود خواهد شد.

وضعیت بازار کار و درآمد شغل داده کاوی چگونه است؟

خوشبختانه در ایران نیز، بسترهای استخدام متخصصین داده در حال گسترش است و مدیران شرکت‌های بزرگ به این موضوع پی برده‌اند که برای موفقیت در کسب و کارشان به استخدام اینگونه متخصصین نیاز مبرمی دارند. چرا که یک متخصص علم داده می‏تواند مسیر مخاطبان را تحلیل کند، کمپین‌های تبلیغاتی را رصد کرده و سود و زیان شرکت را محاسبه کند. سپس، برای افزاش سوددهی شرکت، راه حل‌های مناسبی براساس دیتاها و داده‌های موجود ارائه کند.

در حقیقت، داده کاوی کمک بسیار بزرگی به رشد کسب و کارها می‌کند و به همین دلیل شرکت‌های بیشتری به سمت استفاده از آن در حرکتند. از سوی دیگر، تقاضا برای استخدام متخصص داده کاوی به این دلیل در حال گسترش است که امروزه حجم داده‌ها به طرز عجیبی در حال رشد می‌باشد. این در حالی است که همزمان با افزایش حجم داده‌ها، تجربه کامپیوترها نیز قوی‌تر از قبل خواهد شد تا جایی که بسیاری از امور تخصصی مثل پزشکی به دست ربا‌ت‌‏ها انجام می‏شوند.

اشتغال در این شغل به صورت فریلنسری نیر امکان پذیر است. میزان درآمد در ایران از چیزی حدود 4 میلیون تومان شروع شده و با افزایش تجربه، تخصص و مهارت فرد نیز افزایش می‌‏یابد. البته، شرکت‌های ایرانی به دلیل کمبود متخصص در این زمینه، رقم‌های بالاتری را در نظر می‏گیرند.